Trong quyển Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences, Howard Gardner, tác giả của mô hình đa trí tuệ đã đề cập đến một loại trí tuệ khá đặc biệt – Trí thông minh tự nhiên. Đây được định nghĩa như năng lực nhận biết, phân loại và hiểu thế giới tự nhiên.
Vì sao trí thông minh tự nhiên quan trọng?
Trí thông minh tự nhiên (hay còn gọi là trí thông minh thiên nhiên) được Gardner đánh giá không chỉ quan trọng với tiến trình phát triển trí thông minh tổng quát của con người mà còn là phần không thể thiếu giúp cá nhân thực thi chiến lược điều hòa cảm xúc của mình. Hóa ra đây là nền tảng giúp chúng ta có thể tự lấy lại cân bằng nội tại, để cải thiện sự linh hoạt tâm lý và khả năng hồi phục bản thân.
Theo Gardner, thông minh thiên nhiên bao gồm các khả năng nhận biết, phân loại và hiểu các quy luật, yếu tố, cách vận hành trong thế giới tự nhiên một cách sâu sắc. Nó gồm rất nhiều khía cạnh, nhỏ có, lớn có như:
- Nhận ra vẻ đẹp của một bông hoa
- Cảm nhận sâu sắc mùi hương của cánh đồng cỏ
- Bao quát được hình dạng và sự hình thành của một chồi non nhỏ
- Hiểu các loài động vật xung quanh ta đi qua vòng đời sống thế nào, có liên quan với nhau ra sao.
- Tường tận quy luật ẩn sâu bên trong những hiện tượng thiên nhiên đơn giản đến phức tạp.
Thông minh thiên nhiên có được một phần từ cấu tạo nhạy cảm của hệ thần kinh từ khi sinh ra của một người, nhưng phần lớn được phát triển, đúc kết và tăng dần theo tích lũy trải nghiệm theo thời gian của người đó. Trí thông minh này thể hiện qua các khía cạnh:
- Nhận biết và nhạy cảm
- Quan sát tinh tế
- Có khả năng đánh giá thẩm mỹ
- Có khả năng phân loại, sắp xếp, hệ thống hóa
- Hiểu biết quy luật và các mối liên hệ nhờ vào tư duy hệ thống
- Có khả năng mang những hiểu biết của mình vào ứng dụng thực tiễn
Trí thông minh thiên nhiên sâu sắc nơi một mình sẽ giúp người đó THẤU HIỂU, KẾT NỐI VÀ TƯƠNG TÁC VỚI MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH, là tiền đề cho khả năng điều hòa cảm xúc, khả năng lấy lại thăng bằng nội tại và bền vững tâm lý.
5 cách cải thiện trí thông minh thiên nhiên để cân bằng cảm xúc tốt hơn
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc kết nối với thiên nhiên, sẽ tăng cường trí thông minh thiên nhiên của một người. Qua đó trực tiếp cải thiện đáng kể sức khỏe tinh thần, như: giảm căng thẳng, tăng khả năng tập trung, tăng cảm nhận hạnh phúc.
Nhưng làm sao để cải thiện trí thông minh này? Khi ta đã có một ngày quá bận rộn, môi trường xung quanh với ồn ào, khói bụi và màn hình xanh sáng rực suốt ngày đêm không cho phép làm việc này?
Tin vui là bạn không cần phải sống giữa rừng hay nghỉ phép dài ngày để tận hưởng điều đó. Ta chỉ cần những thay đổi nhỏ cũng đủ khiến cuộc sống trở nên xanh hơn và dễ thở hơn, và vì vậy, trí thông minh thiên nhiên ngày một tăng lên, mỗi ngày một chút:.
Dưới đây là 5 cách đơn giản giúp bạn khai mở, tăng cường trí thông minh thiên nhiên nơi mình, để mỗi ngày đều là một ngày bình yên thanh thoát:
1. Cho mình cơ hội “sống” vào thiên nhiên, dù khi ở nhà → Biến ngôi nhà thành khu vườn nhỏ
Một chút cây xanh không chỉ làm đẹp không gian mà còn có khả năng thanh lọc không khí, giảm stress và cải thiện giấc ngủ. Hãy bắt đầu bằng những loại cây dễ chăm như lưỡi hổ, trầu bà, lan ý, xương rồng, sen đá, hoặc vài chậu rau thơm nhỏ trên bệ cửa sổ.
Một mẹo nhỏ là chọn cây phù hợp với ánh sáng tự nhiên của từng phòng. Ví dụ: cây ưa bóng trong phòng ngủ, cây cần ánh sáng mạnh ở ban công. Mỗi khi tưới cây hay nhìn lá non mọc lên, bạn sẽ cảm thấy năng lượng sống nhẹ nhàng lan tỏa khắp không gian.
2. Cho mình cơ hội “chạm” vào thiên nhiên, ít nhất 15 phút mỗi ngày
Bạn biết không, giờ làm việc của tôi khá sít sao. Giữa các khoảng nghỉ hiếm hoi ấy, tôi cho phép mình đứng lên, đi một vòng quanh văn phòng làm việc, tôi cầm khăn giấy lau vài cái lá xanh trong phòng, rồi tôi mở cửa sổ, hít khí trời căng lồng ngực. Xong 10-15 phút như vậy, tôi lại ngồi vào bàn bận bù đầu với cuộc gọi và email.
Nghĩa là sao?
Chúng ta không cần phải lên rừng xuống biển mới được gọi là kết nối với thiên nhiên. Chỉ cần 15 phút đi bộ quanh khu phố, chạm tay vào thân cây, nghe tiếng chim, hay đơn giản là mở cửa sổ đón ánh sáng ban mai – tất cả đều giúp bạn cảm thấy bình tâm hơn. Việc hít thở không khí trong lành, cảm nhận hương cỏ cây giúp cơ thể sản sinh serotonin, một loại chất dẫn truyền thần kinh quen thuộc mà ta vẫn hay gọi là “hormone hạnh phúc”.
3. Cho mình cơ hội “gắn” thiên nhiên vào công việc và thói quen hàng ngày
Nếu bạn làm việc văn phòng, hãy thử đặt một chậu cây nhỏ cạnh bàn làm việc, dùng hình nền máy tính là cảnh rừng, suối hoặc bầu trời xanh, hoặc mở âm thanh thiên nhiên nhẹ khi cần tập trung.
Thậm chí, chỉ cần thay ly cà phê nhựa bằng một chiếc cốc gốm thủ công, hay dùng bình nước bằng tre, bạn đã góp phần nhỏ trong việc sống xanh và cảm thấy kết nối hơn với tự nhiên.
Các nghiên cứu về biophilic design (thiết kế sinh thái học) đã cho thấy rằng: môi trường làm việc có yếu tố tự nhiên sẽ giúp tăng năng suất làm việc, tăng khả năng sáng tạo và tập trung lên đến 10-15%.
4. Cho mình các cơ quan trong cơ thể mình cơ hội “tiếp xúc” với thiên nhiên → bằng cách dùng các thực phẩm gần thiên nhiên, thân thiện với môi trường nhất có thể.
Thiên nhiên không chỉ là cảnh quan, mà còn là thực phẩm bạn ăn mỗi ngày. Hãy ưu tiên thực phẩm tươi, rau củ hữu cơ, trái cây theo mùa, và hạn chế đồ chế biến sẵn.
Bạn có thể bắt đầu bằng việc tự trồng vài loại rau thơm, rau mầm hoặc rau cải nhỏ tại nhà. Hoạt động này không chỉ vui mà còn khiến bữa ăn trở nên ý nghĩa hơn. Mỗi khi bạn chăm sóc, thu hoạch, nấu nướng và thưởng thức, bạn đang thực hành mindful eating (ăn trong chánh niệm). Nghĩa là khi ăn, ta hoàn toàn tập trung vào việc ăn, cảm nhận những món ăn đến từ thiên nhiên bằng cả năm giác quan, mà không bị xao nhãng bởi bất kỳ chuyện gì khác (suy nghĩ tiêu cực, thiết bị điện tử, những nỗi lo, những ồn ào xung quanh). Có vậy ta vừa tiêu hóa tốt hơn, mà còn cảm thấy bữa ăn của mình ngon lành hơn. Dù bạn đang cảm nhận gì về các món ăn, cách này đều tốt cho sức khỏe cơ thể lẫn tâm trí.
5. Cho mình cơ hội để “quay về” với thiên nhiên → bằng cách thỉnh thoảng hãy rời khỏi đô thị để nạp lại năng lượng xanh
Dù đã cố gắng sống xanh mỗi ngày, không gì có thể thay thế cảm giác thức dậy giữa rừng thông, nghe tiếng suối chảy, hít thở làn sương sớm và cảm nhận nhịp sống chậm rãi của thiên nhiên thật sự.
Đó là lý do vì sao những kỳ nghỉ dưỡng thiên nhiên (hay còn gọi là eco retreat) ngày càng được yêu thích. Không chỉ là nghỉ ngơi, đây là cơ hội để cơ thể và tâm hồn tái cân bằng, giúp bạn quay lại công việc với năng lượng mới mẻ hơn.
Một trong những điểm đến đang được nhiều người tìm đến là Cao Lan Hamlet, khu nghỉ dưỡng sinh thái nằm giữa không gian núi rừng nguyên sơ. Nơi đây không chỉ có cảnh quan xanh mát, kiến trúc mộc mạc hòa mình vào thiên nhiên, mà còn mang đến trải nghiệm sống chậm, thiền định, ẩm thực sạch và văn hóa người Cao Lan độc đáo.
Chỉ cần vài ngày ở đây, bạn sẽ hiểu thế nào là nghỉ dưỡng thật sự, không ồn ào, không lịch trình dày đặc, chỉ có bạn và thiên nhiên.
Lời kết
Trí thông minh thiên nhiên là nền tảng quan trọng của chiến lược điều hòa cảm xúc, giúp mỗi người luôn lấy lại sự cân bằng, tĩnh tại dù trong bất kỳ hoàn cảnh này. Và chúng ta không cần làm thứ gì quá to tát để cải thiện phần trí thông minh kỳ diệu này nơi mình.
Đó có thể là một chậu cây nhỏ, một bữa ăn tươi, một buổi sáng hít thở sương sớm, hay vài ngày nghỉ ở một nơi thật yên tĩnh. Khi bạn dần tạo được thói quen này, bạn sẽ thấy tâm trí sáng suốt hơn, giấc ngủ sâu hơn, và cảm xúc trở nên tích cực hơn mỗi ngày.
Nếu bạn đang tìm một nơi để khởi đầu hành trình thông tuệ thiên nhiên ấy, hãy đến trải nghiệm tại Cao Lan Hamlet – nơi mỗi bước chân đều chạm vào cỏ, mỗi hơi thở đều là món quà của rừng, và mỗi khoảnh khắc đều là lời nhắc nhở dịu dàng rằng: thiên nhiên luôn ở bên ta.
